Help?

Hoe komt het dat iemand met een angstprobleem gemiddeld 16 jaar nodig heeft vooraleer hij de stap naar professionele hulp zet?  Slechts 1 op de 5 mensen gaat naar een professional binnen het eerste jaar na de start van hun symptomen. Men kan hiervoor verschillende hypothesen aanhalen, waarvan sommigen ook bevestigd worden via wetenschappelijk onderzoek.

De stap zetten naar een behandelaar wordt telkens voorafgegaan door een uitgebreid denk- en beslissingsproces. Wanneer iemand voor het eerst geconfronteerd wordt met symptomen zal hij proberen om de ernst en de mogelijke gevolgen ervan correct in te schatten; hij zal trachten uit te maken of hij écht een probleem heeft waarvoor een behandeling noodzakelijk is; de voor- en nadelen van verschillende soorten behandelingen op een rij zetten; om dan te kiezen welke zorgverlener hij wenst. Er zijn verschillende factoren die elk van deze evaluaties en keuzes kunnen beïnvloeden.

Ten eerste kan men stellen dat het uitstellen van hulp zoeken, gezien kan worden als een doorgedreven vorm van vermijdingsgedrag die eigen is aan de meeste angststoornissen. Bij de obsessief-compulsieve stoornis speelt schaamte een belangrijke rol en worden dwanghandelingen zo lang mogelijk verborgen gehouden voor de omgeving. Bij de sociale fobie staat de angst voor wat anderen zouden kunnen denken meer op de voorgrond, maar is men ook bang om te moeten spreken tegen een onbekende.

In de tweede plaats is het zo dat zorgverleners symptomen van een angststoornis vaak niet als dusdanig herkennen. Maar evengoed slagen de betrokkenen hier zelf niet in. Bij een paniekstoornis bijvoorbeeld zal men vaak in eerste instantie denken aan een lichamelijk probleem. Een gegeneraliseerde angststoornis zien zelfs ervaren psychotherapeuten soms over het hoofd.

Als vermijdingsstrategieën en veiligheidsgedrag succesvol kunnen blijven uitgevoerd worden, soms met de hulp van de omgeving, kan men ten derde zeer lang functioneren met een angststoornis. Neem het voorbeeld van een 18-jarig meisje dat paniekaanvallen krijgt op de bus en dan beslist om niet meer met de bus naar school te gaan. Als moeder bereid is om ze vanaf dan dagelijks met de auto te brengen, kan het lang duren vooraleer haar oogappel last begint te ondervinden van haar klachten.

Tot slot zien we ook dat een heleboel mensen de weg naar de juiste hulp niet vinden. En als ze dan wel de weg gevonden hebben, toch nog afhaken omwille van de kostprijs zoals in mijn vorige blogpost De (on)zin van antidepressiva al werd aangehaald. Maar dit is een argument dat kan geopperd worden voor elke vorm van psychopathologie.

Mannen zouden trouwens gemiddeld meer tijd nodig hebben dan vrouwen om hulp te zoeken. Vrouwen lijken symptomen sneller te herkennen als  een gevolg van emotional distress. Daarnaast wordt een vroegere onset van symptomen geassocieerd met een latere opstart van een behandeling. Wanneer kinderen of jongeren klachten ontwikkelen zullen deze gemakkelijker genormaliseerd worden (‘hij/zij is gewoon zo’). Bovendien hebben ze de hulp nodig van volwassenen om de eerste stap naar een psycholoog te zetten en is de graad van zelfherkenning eerder laag.

Lang wachten om hulp te zoeken heeft een kostprijs. Algemeen genomen worden de angstklachten alleen maar groter en complexer. Soms geven ze aanleiding tot andere psychologische problemen zoals depressies of alcoholmisbruik. De angststoornis wordt steeds moeilijker te behandelen en het risico op een herhaaldelijke terugval, chroniciteit en suïcidaliteit groter.

G. Ysebaert – 16/04/18

Coles, M. E., & Coleman, S. L. (2010). Barriers to treatment seeking for anxiety disorders: initial data on the role of mental health literacy. Depression and Anxiety, 27(1), 63-71.

Mojtabai,R., Olfson, M., & Mechanic, D. (2002). Perceived Need and Help-Seeking in Adults With Mood, Anxiety, or Substance Use Disorders. Archives General Psychiatry, 59(1), 77-84.

Olfson, M., Guardino, M., Struening, E., Schneier,F. R., Hellman, F., & Klein, D. F. (2000). Barriers to the Treatment of Social Anxiety. American Journal of Psychiatry, 157(4), 521-527.

Torres, A. R.,  Prince, M. J., Bebbington, P. E., Bhugra, D. K., Brugha, T. S., Farrell, M.,  Jenkins, R.,  Lewis, G., Meltzer, H., & Singleton, N. (2007). Treatment Seeking by Individuals With Obsessive-Compulsive Disorder From the British Psychiatric Morbidity Survey of 2000. Psychiatric Sevices, 58 (7), 977-982.

Wang, P. S., Angermeyer, M., Borges, G., Bruffaert, R., Chiu, W. T., De Girolamo, G., Fayyad, J., Gureje, O., Maria Haro, J., Huang, Y., Kessler, R. C., Kovess, V., Levinson, D., Nakane, Y., Oakley Brown, M., Ormel, J. H., Posada, J., Aguilar-Gaxiola, S., Alonso, J., Lee, S., Heeringa, S., Pennel, B. E., Chatterji, S., & Üstün, B. (2007). Delay and failure in treatment seeking after first onset of mental disorders in the World Health Organization’s World Mental Health Survey Initiative. World Psychiatry, 6 (3), 177-185.