Virtual Reality telt steeds meer nieuwe toepassingen en is booming business in o.a. de gaming industrie, de verkoop, het opleiden van assistenten tot volleerde chirurgen enzovoort. Maar sinds de kostprijs van de technologie betaalbaar geworden is voor particulieren, heeft Virtual Reality ook binnen de psychotherapie zijn intrede gedaan. Gaat het om een nieuwe hype of zijn er ook effectief voordelen aan verbonden?
De laatste jaren wordt Virtual Reality voornamelijk gebruikt in de behandeling van specifieke fobieën zoals arachnafobie, hoogtevrees, agorafobie en vliegangst. Maar ook Amerikaanse militairen die terugkwamen uit oorlogsgebied met een Post Traumatische Stress Stoornis werden al behandeld met VR. Zelfs sociale angst en niet durven spreken voor een publiek blijken succesvol te zijn aangepakt met deze technologie.
Er zijn verschillende grote voordelen van VRET (Virtual Reality Exposure Therapy) ten opzichte van in vivo exposure. Ten eerste kan men patiënten veel gemakkelijker bloot stellen aan een angstopwekkende stimulus binnen het comfort van de therapieruimte. Indien iemand bijvoorbeeld met hoogtevrees worstelt, hoeft men niet meer in de nabijgelegen kerktoren te kruipen om een gevoel van hoogte te krijgen. Dit maakt een therapeutische sessie meer kostenefficiënt voor de patiënt.
Ten tweede kan men iemand meer geleidelijk aan bloot stellen aan zijn angsten. Wanneer je bijvoorbeeld bang bent om te vliegen, is het meestal een alles-of-niets verhaal. Of je stapt het vliegtuig op en je vertrekt, of je stapt het niet op en je hebt niets geleerd. (Tegenwoordig bestaan er wel al vliegangstcursussen waarin er op een stapsgewijze manier wordt toegewerkt naar een eerste vlucht, maar die zijn meestal vrij kostelijk.)
Vervolgens blijkt uit onderzoek dat personen met bijvoorbeeld een ernstige spinnenfobie sneller geneigd zullen zijn om VR als eerste stap te proberen dan effectief in vivo te gaan werken. Mensen die anders uit de boot zouden vallen omdat de drempel naar behandeling te groot blijft, kunnen met deze nieuwe technologie toch bereikt worden.
Tot slot is het met VR mogelijk om een angstopwekkende situatie in amper enkele seconden tijd aan te passen. Als je bijvoorbeeld graag aan je angst wil werken om te spreken voor een publiek, kan je zeer gemakkelijk de ruimte laten variëren van klein naar groot of de gezichtsuitdrukkingen van je publiek van neutraal, naar negatief en positief, enzovoort… Het geeft veel meer oefengelegenheden op een korte tijdspanne.
Uit twee verschillende meta-analyses van 2008 blijkt bovendien dat VRET het systematisch beter doet dan een controlegroep en even goed scoort dan in vivo exposure, zelfs op een termijn van een jaar na behandeling. Ons brein reageert op dezelfde manier op virtuele situaties dan op levensechte stimuli. Het is duidelijk dat verder onderzoek nog nodig is, maar de eerste resultaten zijn zeer hoopgevend en bieden nieuwe perspectieven binnen de behandeling van angststoornissen. Wordt ongetwijfeld vervolgd…
G. Ysebaert 29/03/2019
Anderson, P. L., Price, M., Edwards, S. M., Obasaju, M. A., Schmertz, S. K., Zimand, E., & Calamaras, M. R. (2013) Virtual reality exposure therapy for social anxiety disorder: A rondomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 81(5), 751-760.
Parsons, T. D., & Rizzo A. A. (2008). Affective outcomes of virtual reality exposure therapy for anxiety and specific phobias: A meta-analysis. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 39, 250-261.
Powers, M. B., & Emmelkamp, P. M. G. (2008). Virtual reality exposure therapy for anxiety disorders: A meta-analysis. Journal of Anxiety Disorders, 22, 561-569.
Safir, M. P., Wallach, H. S., & Bar-Zvi, M. (2012) Virtual reality cognitive-behavior therapy for public speaking anxiety: one-year follow-up. Behavioral Modification, 36(2), 235-246.
Groepspraktijk AXI 